KIES, Kinderen in Echtscheiding Situatie


De ScheidingsManager werkt samen met buro WOW met het KIES-programma. 

KIES staat voor Kinderen In Echtscheiding Situaties, een spel- en praatprogramma dat kinderen een unieke kans biedt om op een onafhankelijke plek te onderzoeken hoe het is om gescheiden ouders te hebben. Een plek waar je als kind even geen rekening hoeft te houden met je ouders. KIES is voor kinderen van gescheiden ouders in de leeftijd van 3 tot en met 18 jaar. KIES is een coachingsprogramma en wordt landelijk aangeboden. Het is uitgewerkt tot een veelomvattend programma op het gebied van hulp aan kind en ouder in situatie van scheiding. 

Waarom is begeleiding voor kinderen tijdens of na een echtscheiding zo belangrijk?

Hulp voor 'scheiding en kinderen'
Volwassenen zijn in staat om hulp te vragen als ze dit nodig hebben. Communiceren is voor een volwassene voornamelijk praten. Even bij de buren je verhaal kwijt kunnen of op het schoolplein. Een kind zal dit niet snel doen, zal dus niet snel om hulp vragen of naar vriendjes, opa’s, oma’s, tantes of juf stappen. 

Vaak is de hulp die geboden wordt rondom een echtscheiding gericht op de ouders en niet op de kinderen. Bij KIES gaat het om het kind. Elk kind heeft KIES nodig. Ze hebben nergens last van bestaat écht niet. Problemen worden steeds zichtbaarder. Steeds weer opnieuw tonen nieuwe onderzoeken aan dat een scheiding een van de meest traumatische gebeurtenissen is in het leven van een kind. Een gebeurtenis die problemen kan veroorzaken in de toekomst en zelfs de verre toekomst. Zelfs als volwassene. Hulp is dus echt noodzakelijk. Elk kind heeft hier recht op. 

KIES-omgangsbegeleiding wordt in het begin van het traject ingezet. Door KIES-omgangsbegeleiding in het beginstadium te doorlopen wordt de omgangsregeling beter gedragen door alle partijen. Nog steeds ziet 25% van de kinderen één van hun ouders binnen een jaar niet meer. Door KIES wordt dit percentage naar beneden gehaald.

Advocaten, mediators en rechters maken afspraken over kinderen die ze nog nooit hebben gezien. Kinderen hebben geen stem of worden op een verkeerde manier gehoord door bijvoorbeeld een rechter. Door KIES-omgangsbegeleiding krijgen kinderen een stem. 

De kwaliteit (en vaak ook de kwantiteit) van omgang en contact tussen kinderen en hun ouders, maar ook de ouders onderling, verbetert aanzienlijk. 
 
Ouders hebben het moeilijk in het beginstadium. In die periode wordt door de KIES-coaches even professioneel meegekeken en zijn de coaches tevens de stem van het kind. Er worden afspraken gemaakt die door alle partijen nagekomen moeten worden. 

Wat kan voorkomen worden door KIES-omgangsbegeleiding?

  • Dat kinderen één van hun ouders of grootouders niet meer zien.
  • Schuldgevoelens.
  • Parentificatie.
  • Pas (ouderverstotingssyndroom)
  • Vechtscheiding 
  • Dat één van de ouders zaken bij de kinderen neerlegt die niet bij de kinderen thuishoren

1. Hoe is KIES tot stand gekomen?   

Het KIES-zorgplan is ontwikkeld door Nelly Snels en Maaike de Kort van Bureau Klassenwerk. Dit is een pedagogisch adviesbureau. Tevens zijn zij beiden docent Humanistisch Vormings Onderwijs, op verschillende basisscholen in Vught. Van daaruit zagen zij de steeds groter wordende groep kinderen in echtscheidingssituaties en de enorme behoefte van deze groep aan gehoor en begeleiding. Na uitgebreid onderzoek en het draaien van pilots is de spel- en praatgroep KIES tot stand gekomen. Al in de pilotfase heeft KIES de belangstelling gekregen van schoolbesturen, overkoepelende onderwijsondersteunende organisaties, GGD, Bureau Jeugdzorg, Riagg, Raad van kinderbescherming, ouders en kinderen. Maar ook van de media want er hebben artikelen gestaan in verschillende regionale en landelijke dagbladen gestaan. Er zijn interviews geweest op de radio en het programma Kruispunt van de KRO heeft een documentaire gemaakt van KIES. Uit al deze reacties bleek de enorme behoefte aan een zorgplan als KIES! 

Al snel werd er samengewerkt met de universiteit van Utrecht. Onder leiding van Ed Spruijt, (socioloog, senior docent, onderzoeker en gespecialiseerd in echtscheidingsonderzoek) is er een effectenonderzoek naar KIES gedaan. De belangrijkste resultaten van het onderzoek zijn dat kinderen die het KIES-programma hebben gevolgd: - beter communiceren met hun ouders; - hun gevoel van welzijn verbetert; - de scheiding beter begrijpen; - beter weten wat te doen als er problemen zijn; - frequenter contact hebben met de (meestal uitwonende) vader. Een logische stap was dus het overdragen van het KIES-zorgplan aan professionals. Nelly Snels en Maaike de Kort hebben derhalve een KIES-coachtraining ontwikkeld, waarmee zij in november 2005 de eerste professionals zijn gaan trainen. Het doel is dat deelnemen aan de spel- en praatgroep KIES voor alle kinderen in deze situatie mogelijk wordt. 

Uw kind heeft dus nu deze mogelijkheid!

2. De spel- en praatgroep KIES

Deelnemen aan de spel- en praatgroep KIES gebeurt samen met lotgenoten. Dat is waar de kinderen herkenning in gaan vinden. Ze komen na de wat onwennige kennismaking erachter dat er nog veel meer kinderen zijn die soortgelijke ervaringen hebben als zij. Deelname is alleen mogelijk als beide ouders (en/of voogd) schriftelijke toestemming geven. 

De groep is niet groter dan 10 kinderen. 

De leeftijden lopen wat uiteen, maar vaak niet meer als in een gezinssituatie. Hoe lang de scheiding geleden is, is ook verschillend. Ook de ervaringen m.b.t. hoe het kind en de omgeving met de scheiding om zijn gegaan zijn verschillend. Een voordeel van de samengestelde groep (verschillende leeftijden) is dat oudere kinderen de beleving van jongere kinderen kunnen herkennen. Maar ook dat jongere kinderen voorbereid kunnen worden door de ervaringen en beleving van oudere lotgenoten.

Aan het einde van de spel- en praatgroep KIES hebben de kinderen een proces doorlopen.
Het proces gaat op in de fases van de scheiding, deze fases zijn:

Ouders Kind
Herkenningsfase: periode van herkenning, het wordt duidelijk dat je er als ouders samen niet meer uitkomt. Het kind merkt nog niets of voelt dat iets niet goed gaat.
Beslissingsfase Crisisfase: de scheiding overkomt het kind, alles wordt straks anders

Scheiding wordt een feit!

 

Herstructureringsfase: het leven opnieuw gaan inrichten en vormgeven Aanpassingsfase: er wordt opnieuw vorm gegeven aan je leven.
Autonoom leven: je eigen leven weer oppakken, vrijheid. Stabiliseringsfase: wennen aan het nieuwe ritme. Deze periode is voor kinderen een dynamisch proces.

 

Iedereen zit in een andere fase. Sommige kinderen maken de scheiding nog maar net mee en anderen kunnen al vertellen dat ze bijvoorbeeld hebben leren omgaan met een nieuwe partner bij één van de ouders en een nieuw kind in dat gezin. Een scheiding is voor alle betrokkenen een ingrijpende gebeurtenis. Iedereen gaat anders om met de gevoelens en gedachten die je hebt over een scheiding. Het kan daarom ook moeilijk zijn om elkaar te begrijpen.

Kinderen doorlopen de fases van een scheiding op een andere wijze dan hun ouders. Ook heeft de een meer tijd nodig dan de ander om de fases te doorlopen. Vanzelfsprekend is dit een algemeen plaatje en speelt ieders persoonlijke situatie een belangrijke rol bij de acceptatie en verwerking. Voor de één is de scheiding misschien een opluchting en voor de ander een geheel onverwachte aankondiging. 

Wat kunt u verwachten van de reacties van kinderen tijdens of na de deelname aan KIES? 

Soms reageren kinderen direct, soms in een wat later stadium. Hoe de kinderen reageren heeft te maken met wat ze te verwerken hebben, de fase van de scheiding waarin ze zitten, de eigen leeftijdsfase en hun eigen temperament. Belangrijk is dat u als ouder kunt luisteren naar uw kind. Wat laat het kind u weten door zijn of haar gedrag? Welke vragen stelt het kind u en waarom? Zijn dat zorgen of angsten? 
U kunt gerust met uw kind praten over de scheiding. Antwoorden krijgen is vaak minder belastend dan je eigen verhaal gaan verzinnen, want dan fantaseren kinderen soms de vreselijkste dingen. Bijvoorbeeld dat zij schuld hebben aan de scheiding.

Kinderen kunnen plotseling erg emotioneel reageren. Het verdriet of de boosheid die zat weggestopt komt er nog uit. Dat is goed! Zo wordt het geen blokkade. Geef daarbij natuurlijk wel uw eigen grens aan en de gewenste uitingsvorm. Kinderen die het moeilijk vinden om te laten merken wat zij vinden en voelen over de scheiding kunnen in het begin een ontkennende houding aannemen. Ook kunnen zij reageren alsof ze het niet nodig vinden voor henzelf. Over het algemeen kunnen ook zij na een aantal bijeenkomsten toch ook gemakkelijker voor zichzelf eruit halen wat ze nodig hebben om de scheiding beter te begrijpen en te verwerken. Alle reacties hebben te maken met het opeens weer heel intensief bezig zijn en nadenken over de scheiding. 

Het programma biedt herkenning, de mogelijkheid om te verwerken, leren omgaan met de veranderde situatie, antwoorden krijgen op eigen vragen, weten hoe je kunt omgaan met nieuwe situaties die zich door de scheiding (steeds maar weer) aandienen. KIES werkt vooral in de communicatie tussen ouder en kind.

3. De kies-groep bijeenkomsten

De inhoud van de bijeenkomsten van KIES hebben geen vaste vorm per bijeenkomst, maar hebben wel iedere keer een ander thema. Hier hoeft niet aan vastgehouden worden als er zich in de groep iets voordoet dat belangrijker is. Het gaat erom dat de kinderen feitelijk aan elkaar aangeven wat ze kwijt willen, welke vragen ze hebben, wat ze willen delen en waarbij ze willen oefenen en oplossen. Aan de andere kant is het wel belangrijk dat alle thema’s aan bod komen. Het moet een wisselwerking zijn tussen de coach en de kinderen. Begeleiden van de groep houdt in dat een coach het proces bewaakt en mee richting geeft. Er is gekozen voor een verbale en non-verbale aanpak, zo wordt er aandacht besteed aan het cognitieve en het gevoelsniveau.

Aan de orde komen: 

  • kennis maken met verschillende situaties van scheiding en kinderen  
  • je gevoel en je gedrag uiten 
  • hoe ga je om met iets dat je moeilijk vindt 
  • keuzes maken voor eigen houding en gedrag 
  • vertrouwen in anderen 
  • zelfvertrouwen 
  • voor jezelf denken 
  • oefenen van moeilijke gesprekken 
  • bewust worden van je eigen kwaliteiten en mogelijkheden 
  • bewust wording dat kinderen nooit de schuld hebben aan een scheiding 
  • dat de meeste ouders gescheiden blijven 
  • allebei de ouders van hun kind blijven houden 
  • dat het goed is om te praten over gedachtes en gevoelens 
  • dat het kan helpen om deze op te schrijven

4. KIES voor mij

Van KIES voor mij kunt u gebruik maken wanneer u het prettiger vindt als uw kind individueel begeleid wordt door één KIES-coach. Het programma van KIES voor mij komt in grote lijnen overeen met het programma wat er gevolgd wordt bij KIES in groepsverband.

Soms is het fijn eerst een individueel traject te doorlopen om de meest heftige emoties te verwerken en daarna deel te nemen aan een groepsproces om te leren hoe andere kinderen met de echtscheiding omgaan. 
KIES voor mij kan ook uitkomst bieden wanneer een kind al heeft deelgenomen aan het groepsproces maar nog extra hulp op maat nodig heeft.

De laatste bijeenkomst krijgen de kinderen hun werkmap mee naar huis. Ze mogen dan zelf beoordelen wat ze aan hun ouders willen laten zien, bespreken, delen. Wanneer zij dit wel willen delen is dit een opening naar het delen van de beleving van de scheiding van het kind met de ouder. 

Het is heel belangrijk dat de kinderen/ouders/leerkrachten weten dat de zaken die besproken worden in de groep binnen de groep blijven, dat is een vertrouwenskwestie! De begeleiding is er voor het bewaken van de veiligheid in de groep en afstemmen van de uitleg en informatie op de betreffende leeftijdsfase van elk kind. 

Het programma is preventief bedoeld. Dat houdt in dat het voldoende aanbiedt om te leren omgaan met de scheiding als zodanig, tenzij er speciale problemen zijn bij het kind en/of de ouder(s). Als de KIES-coach merkt dat er verdere begeleiding gewenst is en het gevolgde traject niet voldoende is, dan zal dit worden aangegeven in het persoonlijk evaluatiegesprek met de ouders. Wanneer u als ouder zelf vragen heeft, kunt u ook tijdens het programma de KIES-coach persoonlijk benaderen, dit kan ook telefonisch of via e-mail. 

 

Bel vrijblijvend 043 - 850 5855 of vraag middels het onderstaande contactformulier een GRATIS informatiegesprek aan.


Bekijk onze privacyverklaring.